Grzyb długowieczności, nieśmiertelność, pokarm dusz… Czym jest reishi?

Ganoderma lucidum znany szerzej jako reishi, jest wyjątkowym grzybem leczniczym. W Chinach mówi się o “grzybie dusz”, a w Japonii o grzybie nieśmiertelności [1]. Tradycyjna chińska medycyna zna go od dawna i przypisuje mu wyjątkowe właściwości. Używany był przez tysiące lat by, wspierać system odpornościowy, układ sercowo-naczyniowy, a tym samym zwiększyć witalność i wspomagać długowieczność. Znany jest ze swojego dobroczynnego działania na sen oraz redukcję stanów zapalnych. Ale czy słusznie uznawany jest za tak cudowny środek? Dzisiejsza nauka stara się odpowiedzieć na to pytanie, a dotychczasowe badania i doświadczenia ludzi wyglądają bardzo obiecująco.

Warto dodać, że ganoderma lucidum nie jest jedynym gatunkiem reishi. Niemniej jednak ten właśnie gatunek jest powszechnie hodowany i wykorzystywany do celów medycznych.

W jaki sposób działa reishi?

Możecie się zastanawiać dlaczego akurat ten grzyb jest aż tak wyjątkowy. Żeby odpowiedzieć na to pytanie należy skrupulatnie przeanalizować substancje w nim zawarte. Poniżej przedstawiam krótką analizę najważniejszych związków występujących w reishi. Większość spośród nich występuje w komórce grzybowej, szczelnie zamkniętej za ścianami zbudowanymi z chityny. Najważniejsze to:

• beta-glukany,
• triterpeny,
• sterole.

Działanie reishi wynika z obecności beta-glukanów, triterpenów i steroli

Reishi jest wyjątkowo bogaty w beta-glukany, czyli rozpuszczalne w wodzie polisacharydy. Są one doskonałą postacią błonnika, mają dobroczynny wpływ na ludzki układ odpornościowy. Budowa cząsteczki beta-glukanu różni się w zależności od gatunku grzyba. Różne ich formy występujące w królestwie grzybów mają odmienne właściwości i działanie na ludzki organizm. Bardzo możliwe że właściwości lecznicze grzybów wynikają właśnie ze złożonej struktury tej cząsteczki [2].

Kolejne związki to triterpeny. Dzięki nim nasz organizm dostaje ważny budulec dla wszystkich hormonów. To właśnie triterpenom reishi zawdzięcza swoje uspokajające właściwości. Obecnie dużo się mówi o wpływie triterpenów na zdrowie ciała, w tym skóry i włosów. Rozpuszczają się one lepiej w tłuszczach i alkoholach, co uzasadnia sporządzanie nalewki z reishi.

Zalecane jest również spożywanie owocnika grzyba w sproszkowanej formie. Owocnik to cała widoczna część grzyba. Należy go zmielić do drobnego proszku, aby z komórek mogły wydostać się substancje dające terapeutyczny efekt.

Jak do tej pory badania opisały ponad 100 różnych triterpenów zawartych w reishi. Każdy z nich odpowiedzialny jest za inną właściwość leczniczą. Na wyjątkową uwagę zasługuje kwas ganoderynowy-A, który poprzez swoją aktywność synaptyczną działa antydepresyjne [3].

Sterole są arcyważną substancją, niezbędną dla biochemii komórki (czyli dla prawidłowego jej funkcjonowania), w tym także ludzkiej. Ganoderma lucidum (reishi) wytwarza różne sterole, tym ergosterol, który jest z kolei prekursorem witaminy D. Różnorodna zawartość steroli w reishi jest przedmiotem fascynujących badań.

Zawarty w grzybach ergosterol ulega dalszym przemianom do witaminy D_2. Dzieje się to najczęściej spontanicznie – pod wpływem działania promieni słonecznych podczas suszenia grzybów. W badaniach wykazano, że suplementacja ergosterolem zwiększa ogólne stężenie witamin z grupy D w organizmie [4].

Badania naukowe gonoderma lucidum

Reishi prezentuje bardzo szerokie spektrum działania leczniczego, jak na tak niepozorny grzybek. W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat dziesiątki różnych badań w Japonii, Chinach, USA i Wielkiej Brytanii wykazały, że grzyby reishi są w stanie zapewnić ochronę przed licznymi chorobami i schorzeniami. Chodzi m.in. o:

• stany zapalne
• zmęczenie (w tym syndrom chronicznego zmęczenia)
• częste infekcje (dróg moczowych, oskrzeli, dróg oddechowych itp.)
• schorzenia wątroby
• alergie pokarmowe i astma
• problemy trawienne, wrzody żołądka i zespół nieszczelnego jelita
• pojawienie się guzów i raka
• schorzenia skóry
• zaburzenia autoimmunologiczne
• cukrzyca
• wirusy, w tym grypa lub zapalenie wątroby
• choroby serca, nadciśnienie, wysokie ciśnienie krwi i wysoki poziom cholesterolu
• zaburzenia snu i bezsenność
• niepokój i depresja

Wpływ na odporność

Działając jak modulator odporności, grzyby reishi wspomagają przywrócenie równowagi hormonalnej, homeostazy i regulują aktywność układu odpornościowego. To przekłada się na wsparcie w walce z nowotworami i komórkami rakowymi [5].

Reishi znany jest ze stymulującego działania na układ odpornościowy – potrafi go pobudzać i poprawiać jego działanie. Jest to najczęściej podkreślana jego zaleta i można uznać, że jest to jego najważniejsza właściwość. Badania pokazały, że reishi może wspomagać układ odpornościowy poprzez działanie na białe krwinki oraz pobudzać zwiększoną produkcję limfocytów T i B. Pobudza także grupę komórek W immunologii komórki NK (ang. Natural Killer – „urodzeni” zabójcy). Ich zadaniem jest udział we wczesnych fazach odpowiedzi nieswoistej oraz nadzorze immunologicznym. Poprzez działanie cytotoksyczne spełniają rolę niszczenia nieprawidłowych komórek: uszkodzonych, zainfekowanych przez wirusy lub wewnątrzkomórkowe patogeny i nowotworowy. [6]

Poprawa odporności nie jest zaletą tylko i wyłącznie grzybów reishi. Wszystkie grzyby lecznicze wykazują taką właściwość dzięki zawartości beta-glukanów. Doskonale wzmacniają też odporność na poziomie komórkowym poprzez dostarczanie niezbędnych składników do budowy i funkcjonowania samej komórki. Doskonale sprawdza się także łączenie grzybów takich jak reishi z innymi grzybami leczniczymi, a w szczególności z Chagą. [7]

Jak zlikwidować przewlekłe stany zapalne?

Suplementacja Reishi może też redukować stany zapalne. Zarówno te przewlekłe, jak i sporadyczne. W określonych sytuacjach stan zapalny jest bardzo korzystny dla naszego organizmu. Szczególnie przy uszkodzeniach tkanek, kiedy jest to pierwszy etap ich regeneracji. To samo dzieje się kiedy jesteśmy wyeksponowani na jakiś patogen – bakterię albo wirus.

Kiedy czynnik wywołujący stan zapalny zostaje wyeliminowany – stan zapalny powinien ustąpić. Niestety wiele osób cierpi na chroniczne stany zapalne, co niekorzystnie wpływa na ich ogólne zdrowie. Jedno z badań na zwierzętach pokazało, że białko występujące w reishi może pomóc w reakcji układu odpornościowego na stan zapalny poprzez zwiększenie poziomu cytokin i zmniejszenie wydzielania komórek T. [8]

Zdrowe serce i układ krwionośny

Kolejną istotną zaletą reishi jest dobroczynny wpływ na serce i układ krwionośny. Biorąc pod uwagę śmiertelność wywołaną przez choroby układu sercowo-naczyniowego, każda broń walcząca z tymi zaburzeniami powinna być brana pod uwagę. Dlatego szczególnie ten obszar działania reishi jest warty dalszych badań. Wiele badań zostało już wykonanych, jednakże wyniki nie są jednoznaczne, przyjrzyjmy się zatem temu bliżej. [9]

Reishi może wpływać na poziom lipidów, złego cholesterolu i poziomu glukozy we krwi. Wysoki potencjał antyoksydacyjny reishi (jest bardzo silnym przeciwutleniaczem) zapobiega utlenianiu się lipidów. Dzięki temu ogranicza formowanie się płytek miażdżycowych. Z badań wynika także że reishi ma wysoki potencjał zapobiegania chorób serca wynikających z niezdrowego trybu życia i nieprawidłowej diety. Dotyczy to także osób chorujących na przewlekłe choroby układu sercowo-naczyniowego. [10]

Sprawdzony sposób na zdrowy sen

Reishi doskonale wpływa na jakość naszego snu. Jest to jedna z zalet tego grzyba, którą możemy poczuć już na samym początku stosowania. Jest to szczególnie ważne, ponieważ większość z nas nie dostarcza swojemu organizmowi wystarczającej ilości dobrej jakości snu. Wiele spośród chorób cywilizacyjnych zaczyna się od niedosypiania, zarywania nocy lub dolegliwości, które blokują nam możliwość skorzystania z dobrodziejstw wysokiej jakości snu (regeneracji, oczyszczenia z toksyn, mechanizmów związanych z zapamiętywaniem i wielu innych). [11]

Działanie reishi na sen związane jest z obecnością terpenów, które pozytywnie wpływają na zasypianie. Poprawiają jakość snu, przez to dają naszemu organizmowi więcej szans do naprawy i regeneracji. Jest to jeden z najważniejszych powodów dla którego ludzie sięgają po reishi. Wiele osób stosuje herbatę z omawianym grzybem zaraz przed pójściem spać. Nie ma jednak znaczenia, o której porze dnia zażyjemy reishi. [12]

Ganoderma lucidum (reishi) doskonale wpływa na florę bakteryjną jelit, która w „osi jelitowo mózgowej” zwiększa produkcję serotoniny, czyli hormonu szczęścia, a w konsekwencji poprawia jakość snu. Badania na myszach zainspirowane tradycją stosowania reishi w Chinach, skłoniły tamtejszych naukowców do sprawdzenia tej tezy – badania opublikowane na łamach prestiżowego „Nature” po raz kolejny potwierdzają dobroczynne działanie tego grzyba. [13]

Redukcja stresu

Badania wykazały, że reishi posiada duży potencjał jako antydepresant. Może redukować oraz chronić przed pojawieniem się stanów lękowych. Jedno z badań przeprowadzonych na pacjentach z rakiem piersi wykazało, że suplementując reishi w postaci pyłku z zarodników, wykazali oni mniejszy poziom lęku, stresu, depresji – ogólnie wyższą jakością życia. To pokazuje potencjalne zastosowanie reishi jako środka poprawiającego nastrój i zadowolenie z życia. [14]

Grzyby reishi a zdrowie prostaty

Problemy z prostatą czekają jednego na siedmiu mężczyzn, a u części z nich zostanie zdiagnozowany rak gruczołu krokowego. Nowotwór prostaty jest drugim najczęstszym złośliwym nowotworem (zaraz po raku płuc). W Polsce śmiertelność na raka prostaty rośnie z roku na rok. Winna jest niska wykrywalność i brak profilaktyki. Według Krajowego Rejestru Nowotworów liczba zachorowań na raka prostaty w 2017 r. wyniosła w w naszym kraju 16 253 przypadków, a zmarło 5365 chorych [15].

Jeśli ty lub ktoś spośród twoich bliskich jest w grupie ryzyka – namów go na badanie! Szybkie wykrycie znacznie zwiększa szansę na wyleczenie. Rak prostaty jest uleczalny i można mu zapobiegać.

Grzyby reishi mogą pomóc. Izraelscy naukowcy odkryli, że cząsteczki wyekstrahowane z grzybów reishi blokują oddziaływanie androgenu (męskiego hormonu płciowego) na komórki rakowe. To ważne odkrycie, ponieważ w przeciwnym razie androgen stymulowałby komórki rakowe, zwielokrotniające ich liczbę [16].

Należy zauważyć, że obecne badania nad grzybami reishi i rakiem prostaty są na wstępnym etapie. Oznacza to, że należy poczekać na inne badania oraz sprawdzenie tej sensacji, niemniej jednak są one bardzo obiecujące.

Reishi z punktu widzenia farmacji nie jest lekarstwem. Odnotowane działania niepożądane były na ogół łagodne, takie jak suchość dróg oddechowych, swędzenie czy krwawienie nosa. Co więcej, grzyby reishi mają już wiele klinicznie udowodnionych korzyści zdrowotnych. I najprawdopodobniej dodatkowe badania tylko zwiększą tę liczbę.

Jak stosować reishi

Możemy spożywać zarówno owocniki jak i zarodniki, których reishi produkuje bardzo dużo. Na pewnym etapie mnóstwo owocników pokrywa sam owocnik i otoczenie. Zarodniki te posiadają praktycznie te same substancje co owocnik. Nie ma większej różnicy którą postać przyjmujemy zarówno zarodniki owocniki bogaty są substancje lecznicze. Niestety preparaty z zarodników są znacznie droższe. Ich stosowanie wynika raczej z tradycji, a nie z badań.

Ekstrakt i zarodniki

Można nabyć różne ekstrakty z reishi. Poleca się stosować tak zwane podwójne ekstrakty ponieważ zostały sporządzone dzięki dwóm różnym rodzajom ekstrakcji (triterpeny lepiej rozpuszczają się w alkoholu, a beta-glukany w wodzie). Sprawia to, że ekstrakt zawiera wszystkie lecznicze substancje jeżeli zastosowano podwójną ekstrakcję. Naturalnie ekstrakty są najwygodniejszą formą stosowana grzybów leczniczych, jednakże nie zawsze wiemy jakiej metody użyto. Wszelkie preparaty w postaci kapsułek zawierają właśnie ekstrakty, dla oszczędności miejsca w kapsułce i łatwiejszego profilowania zawartych tam substancji.

W handlu pojawiają się coraz częściej ekstrakty i olejki z zarodników reishi. Grzyb ten obficie wytwarza zarodniki co umożliwia ich zebranie i wykorzystanie jako surowiec. Pomimo, że zarodniki są w większym stopniu nasycone dobroczynnymi substancjami oraz w stosunku wagowym zawierają „wszystkiego” więcej, nie znaczy to że są lepszym surowcem czy suplementem. Każdy zarodnik posiada twardą, podwójną ścianę, którą ciężko jest rozbić nawet przy użyciu nowoczesnych młynów. Najczęściej stosuj się do tego celu ultradźwięki i inne drogie metody.

Po prostym rachunku ekonomicznym oraz zważywszy na tradycyjne użycie reishi, łatwo dojśc do wniosku, iż najlepiej jest używać owocników. przemawia za ty m cena, tradycja oraz ich dostępność.

Herbatka z reishi

Jest to prosty do przysadzenia napój, który można spożywać zarówno na ciepło jak i na zimno. Doskonale sprawdza się jako alternatywa dla kawy czy zwykłej herbaty w godzinach popołudniowych (nie zawiera kofeiny), dając przyjemny efekt odprężenia i ułatwiając zasypianie.

Alternatywnie

Osobiście preferuję stosowanie sproszkowanych owocników reishi. Są zdecydowanie tańsze od zarodników oraz ekstraktów, którego pochodzenia oraz użytej metody ekstrakcji zazwyczaj nie znamy. Sporządzanie naparu z reishi, nalewki albo po prostu dodanie tego grzyba do kawy lub herbaty (nada się każdy ciepły napój – najlepiej wrzątek) jest pewniejsze i daje sprawdzone rezultaty. Pod tym linkiem kryje się przepis na nalewkę z reishi .

Więcej przepisów znajdziesz pod tym linkiem.

Jej właściwości związane są z wyższym stężeniem terpenoidów. Wykazuje dobroczynne działanie na sen oraz łagodzi stany lękowe i poprawia nastrój.

Podsumowanie

Czasami aż trudno uwierzyć jak silne i kompleksowo mogą działać produkty pochodzące z natury. Na szczęście wiele z nich możemy wypróbować na sobie, dlatego serdecznie polecam reishi wszystkim ceniącym sobie spokój i zdrowie. Mam nadzieje, że na fali odkrywania leczniczych grzybów w Polsce, nie zapomnimy o tym wspaniałym lekarstwie. Z niecierpliwością czekam na więcej badań łączących reishi z redukcją ryzyka wystąpienia różnych form raka, w szczególności raka prostaty.

Źródła i badania:

1. https://en.wikipedia.org/wiki/Lingzhi_(mushroom)
2. https://examine.com/supplements/ganoderma-lucidum/
3. https://sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S000629522100157X
4. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31352023/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32363953/
5. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16117607/
6. https://pl.wikipedia.org/wiki/Kom%C3%B3rki_NK
7. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15544548/
8. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24948193/
9. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25686270/
10. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31777019/
11. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19939212/
12. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30636645/
13. https://www.nature.com/articles/s41598-021-92913-6
14. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25954905/
15. http://onkologia.org.pl/
16. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19116872/